خلاصه توصيف: ساخت چسب سبز ليگنين-گلي اكسال- ايزوسيانات به منظور استفاده در ساخت مواد مركب چوبي بيش از 95% چسب هاي مورد استفاده در صنايع چوب و كاغذ كشور از تركيب فرمالدهيد با يك مونومر سمي مانند فنول و اوره توليد مي شوند. فرمالدهيد آزاد منتشر شده از محصولات چوبي بسيار واكنش پذير بوده و به آساني با پروتﺌين هاي بدن انسان تركيب مي شود. اين امر سبب ورم دردناك غشاهاي مخاطي چشم، بيني و دهان مي شود. محققان اثبات كردند كه در معرض قرار گرفتن طولاني مدت انسان در برابر گاز فرمالدهيد، حتي موجب بروز سرطان نيز مي گردد. اگرچه انتشار فرم آلدهيد با گذشت زمان كاهش مي يابد اما حتي با گذشت زمان طولاني هيچوقت به صفر نمي رسد. همچنين مونومرهاي شيميايي سمي مانند فنول و اوره تاثير منفي روي فيزيولوژي بدن انسان دارد. از سوي ديگر، كارخانجات چوب و كاغذ با حجم عظيمي از ضايعات بنام ليكور سياه روبرو هستند كه غني از ماده فنوليك ليگنين بوده و عمدتا بدون هيچگونه استفاده اي تنها به مصرف سوخت مي رسد. در اين تحقيق براي نخستين بار سعي در توليد چسب چوب بدون استفاده از فرمالدهيد و با استفاده از ضايعات كارخانجات كاغذسازي و داراي ويژگي هاي مكانيكي قابل قبول شده است. براي اين منظور از دي آلدهيد گلي اكسال كه برخلاف فرمالدهيد غير سمي بوده و ليگنين كه حاصل استخراج ليكور سياه كارخانجات خمير و كاغذ مي باشد به همراه مقدار كمي ايزوسيانات (pMDI) براي تهيه چسب هاي چوب استفاده شد. تخته هاي توليد شده چسب ليگنين- ايزوسيانات -گلي اكسال ، تخته هاي سبز ناميده ميشوند زيرا در فرمولاسيون اين چسب از فرمالدهيد استفاده نشده است و مشكل انتشار گاز فرمالدهيد از پانلهاي توليدي وجود ندارد. اين چسب به دليل استفاده از ليگنين به عنوان ماده اوليه ارزان قيمت هزينه توليد كمتري نسبت به ديگر رزينهاي مصرفي در صنايع چوب دارد. همچنين به دنبال افزايش نسبي قيمت مواد پليمري در چند سال گذشته، افزودن مواد طبيعي به منظور كاهش هزينه‌ها در صنعت چسب سازي و در برخي موارد افزايش ميزان توليد، مورد توجه صاحبان صنايع قرار خواهد گرفت. مزاياي استفاده از اين چسب عبارتند از: سهولت توليد و سهولت بكارگيري در ساخت فرآورده هاي چوبي، مقاومت هاي مكانيكي زياد، ثبات ابعاد مناسب تخته هاي حاصله، زيست تخريب پذيري، كاهش آلودگي محيط زيست و قيمت كم.

در حال حاضر چسب اوره فرمالدهيد به دليل ارزاني، انحلال پذيري خوب در آب، بي رنگي، سختي بالا، دماي انعقاد پايين و خواص حرارتي مناسب پرمصرفترين چسب مورد استفاده در صنايع چوب مي باشد، بطوري¬كه بيش از 90% چسب مورد استفاده در صنعت چوب ايران از نوع اوره فرمالدهيد مي باشد. علي¬رغم مزيت¬هاي متعدد چسب اوره فرمالدهيد، اين چسب داراي عيوب مهمي مي¬باشد كه از مهمترين آنها مي توان به انتشار بالاي فرمالدهيد در حين ساخت چسب و هنگام توليد و مصرف محصول چوبي و عدم ثبات ابعاد فرآورده هاي مركب چوبي ساخته شده با اين چسب اشاره كرد. هدف اين تحقيق ساخت چسب سبز (غير سمي) با ثبات ابعاد بالا و ارزان از اوره، ليگنين و گلي اكسال و بررسي ويژگيهاي مقاومتي تخته خرده چوب ساخته شده با اين چسب بوده است. تخته هاي توليد شده از چسب اوره- ليگنين- گلي اكسال تحت عنوان تخته هاي سبز ناميده ميشوند زيرا در فرمولاسيون اين چسب از فرمالدهيد به عنوان گاز سمي و سرطان زا استفاده نشده است و مشكل انتشار گاز فرمالدهيد از پانلهاي توليدي وجود ندارد. اين چسب به دليل استفاده از ليگنين موجود در ضايعات ليكور سياه كارخانجات خمير و كاغذ به عنوان ماده اوليه ارزان قيمت، هزينه توليد كمتري نسبت به بيشتر رزينهاي مصرفي در صنايع چوب دارد. بطور خلاصه مزاياي استفاده از اين چسب عبارتند از: سهولت توليد و سهولت بكارگيري در ساخت فرآورده هاي چوبي، استفاده از ضايعات كارخانجات خمير و كاغذ، ثبات ابعاد مناسب تخته هاي حاصله، زيست تخريب پذيري، كاهش آلودگي محيط زيست و قيمت مناسب.

ليگنين حاصل از فرآيند خميرسازي كرافت به عنوان يك محصول جانبي به مقدار قابل ملاحظه اي در ليكور سياه كارخانجات تولدي خمير كاغذ كرافت وچود دارد. امكان استفاده از اين ماده به عنوان سازگاركننده يا عامل افزاينده سازگاري بين دو تركيب پليمر و ماده ليگنوسلولزي، علاوه بر ايجاد ارزش افزوده براي مصرف ليكور سياه (جنبه اقتصادي)، از جنبه زيست محيطي نيز مثبت و با ارزش است. تاكنون در ارتباط با استفاده از ليگنين كرافت به عنوان سازگاركننده در فرآورده هاي مركب چوب - پلاستيك گزارشي ارائه نشده است. اين تحقيق نشان داد كه استفاده از ليگنين به عنوان سازگاركننده در مواد مركب چوب -پلاستيك موجب ارتقا ويژگي هاي فيزيكي و مكانيكي آن نسبت به سازگاركننده متداول مورد استفاده (انيدريد مائيك) مي گردد. بنابراين استفاده از ليگنين كرافت مي تواند قابليت توليد فرآورده هاي مركب چوب - پلاستيك را با ويژگي هاي منحصر به فرد ايجاد كند.